Piłsudska: Unmuted, reż. Pamela Leończyk

Przedstawienie inspirowane Aleksandrą Piłsudską powraca! Muzealna sala Paderewskiego ponownie zmieni się w nowoczesną przestrzeń teatralną, a podczas spektaklu nie zabraknie akcentów muzycznych, choreograficznych i wizualizacji. Osią opowieści jest życiorys Aleksandry Piłsudskiej, powszechnie znanej jako druga żona Marszałka Polski. Najczęściej jest prezentowana jako matka ich córek, pierwsza dama, kustoszka pamięci i pamiątek po mężu. Znacznie rzadziej jako aktywna działaczka czy zaangażowana społeczniczka.

Co wiemy o kobiecie, która niewiele o sobie mówiła? Czy dla jej osiągnięć i pragnień znalazłoby się miejsce we współczesnym świecie? Twórcy i twórczynie spektaklu starają się oddać głos tej, która prawdopodobnie świadomie wycofała się na drugi plan. Podejmują temat bycia osobą niewidoczną, niedostrzeżoną, zarówno w poprzednim stuleciu, ale także w XXI wieku.

PIŁSUDSKA: UNMUTED – tytułem nawiązujemy również do czasu przygotowań do spektaklu, które zbiegły się z pandemią. Okres ten dla wielu pracowników różnych sektorów oznaczał konieczność pracy zdalnej, często w oparciu o powszechnie znane aplikacje i programy komputerowe umożliwiające przesyłanie obrazu i dźwięku w czasie rzeczywistym. Jedną z najczęściej wykorzystywanych funkcji podczas spotkań online jest „MUTE”, oznaczające „wyciszenie” mikrofonu u danego uczestnika, dzięki czemu dźwięki nie nakładają się na siebie. Owo wyciszenie symbolizuje zatem udział w zdarzeniu, ale bez własnej narracji. Próbując poprzez spektakl usłyszeć i zobaczyć osobę, która sama o sobie mówiła mało, w tytule przewrotnie zawarliśmy jej znaczące nazwisko po mężu i deklarację „bez wyciszenia” („UNMUTED”).

Spektakl rozpoczyna scena wernisażu, podczas którego zespół kuratorski oprowadza widzów po przygotowanej wystawie poświęconej Aleksandrze Piłsudskiej. Jak zostanie zaprezentowana, skoro wprawdzie napisała wspomnienia, ale nie odsłoniła w nich siebie? Czy można opowiadać o niej tylko odwołując się do historii? Choć w literackiej formie opisała przede wszystkim dokonania męża, to także jej życiorys dostarcza wielu intrygujących opowieści. Z małego, gubernialnego miasteczka na wschodzie dzisiejszej Polski, przeprowadziła się do Warszawy i wpadła w wir przełomowych zdarzeń dla niej samej, a jak się okaże, także historycznych dla kraju. Uczyła się, pracowała, działała w konspiracji. Wielokrotnie przekraczała granice państw zaborczych, często pod fałszywym nazwiskiem przewożąc nielegalnie zdobytą broń lub pieniądze. Myślała odważnie. Żyła niezależnie, według własnego scenariusza. Łamała obowiązujące normy i obyczaje – nie tylko wtedy, gdy związała się ze starszym, będącym w związku małżeńskim mężczyzną, który do tego był najważniejszą osobą w odradzającym się państwie. Później, w pierwszych dniach II wojny światowej, wraz z córkami, przedzierała się przez wschodnią Europę i Skandynawię, by z emigracyjnego Londynu latami pielęgnować pamięć o małżonku. Zatem jak zostanie przedstawiona na spektaklowej wystawie? Czy będzie inspirująca dla widzów, tak jak dla twórców i twórczyń spektaklu PIŁSUDSKA: UNMUTED?

Podczas przedstawienia może zostać użyta lampa stroboskopowa. Sala jest klimatyzowana – warto przyjść odpowiednio ubranym do niższej temperatury.

Twórcy i twórczynie spektaklu
• reżyseria i dramaturgia: Pamela Leończyk we współpracy z Karoliną Plutą,
• muzyka: Magdalena Sowul,
• wizualizacje: Wiktoria Grzybowska,
• kostiumy: Jakub Drzastwa,
• występują: Iga Dzięgielewska, Grażyna Kopeć, Adrian Koszewski, Aleksandra Matlingiewicz, Łukasz Wójcicki,
• produkcja: Karolina Pluta i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

W spektaklu wykorzystano fragmenty „Wspomnień” Aleksandry Piłsudskiej (Instytut prasy i wydawnictw NOVUM, 1989 rok).